Een verhaal vertellen in een gesprek (15 tips voor verhalenvertellers)

"Als ik mijn vrienden een verhaal probeer te vertellen, zie ik hun ogen afdwalen. Soms reageert er helemaal niemand op mijn verhalen en dat is gênant. Hoe kan ik een betere verhalenverteller worden?"

Het is vervelend als je een verhaal vertelt en er vervolgens weinig of geen reactie op krijgt. In dit artikel leer je hoe je ieders aandacht vasthoudt en alledaagse gebeurtenissen omzet in interessante verhalen.

1. Vertel verhalen die passen bij de sfeer en de omgeving

Je moet alleen verhalen vertellen die passen bij het huidige onderwerp en de toon van een gesprek. Met andere woorden, vertel vrolijke verhalen als je een positief gesprek met iemand hebt, droevige verhalen als de stemming somber is, enzovoort. Hoe goed een verhaal ook is, het zal een beetje vreemd aanvoelen als het niet gerelateerd is aan de situatie of de stemming.

Volg de stroom van het gesprek. Als het gesprek verder gaat en mensen beginnen over een ander onderwerp te praten, probeer dan niet van onderwerp te veranderen zodat jij je verhaal kunt vertellen. Deze strategie werkt misschien af en toe in een één-op-één interactie, maar bijna nooit in een groepsgesprek.

2. Kies het juiste verhaal voor je publiek

Als algemene regel geldt dat als je publiek in een vergelijkbare situatie heeft gezeten, ze het verhaal waarschijnlijk zullen waarderen. Als dat zo is, zullen ze het verhaal veel grappiger vinden omdat ze zich ermee kunnen identificeren.

Houd rekening met de kennis en achtergrond van je publiek. Als je bijvoorbeeld een programmeur bent en een verhaal wilt vertellen over iets grappigs dat je op je werk is overkomen, gebruik dan geen jargon of vaktermen tenzij je luisteraars een basiskennis hebben van je functie en bedrijfstak.

Je moet ook nadenken over het soort onderwerpen en humor waar je publiek wel en niet van houdt. Je grootouders zullen bijvoorbeeld niet graag horen wat je hebt gedaan toen je heel dronken werd op een feestje, maar het verhaal zou goed kunnen werken in een informele bijeenkomst van vrienden.

3. Vermijd om de verhalen van anderen te overtreffen

Als iemand een verhaal vertelt en iedereen vindt het geweldig, dan is het verleidelijk om na te denken over soortgelijke verhalen die we kunnen vertellen. We willen instinctief een soortgelijke positieve reactie krijgen als die andere persoon net kreeg.

Maar als we meteen over onze eigen ervaring beginnen te praten, voelt de ander zich overvleugeld of onttroond. We stelen hun plaats in de schijnwerpers.

Dus als iemand iets grappigs vertelt over wat er gebeurde toen hij in Guatemala was, is het vaak beter om niet te praten over iets nog grappigers dat gebeurde toen je in Venezuela was.

Dit geldt zowel voor één-op-één gesprekken als voor groepsgesprekken.

Geef de ander altijd de aandacht die hij verdient, stel vervolgvragen, lach met iedereen en geniet van het moment. DAN kun je je verhaal vertellen.

4. Vermijd verhalen waarin jij de held bent

Een verhaal over een worsteling is bijna altijd interessanter dan een verhaal over een overwinning. In de meeste gevallen wordt succes pas interessant als het na een worsteling komt. Daarom zijn "rags to riches"-verhalen populair in films, programma's en boeken.

Je kunt nog steeds positief over jezelf praten. Het is niet nodig om jezelf constant te kleineren. Maar je publiek zal waarschijnlijk niet vermaakt worden door een verhaal waarin je positieve kwaliteiten of prestaties centraal staan.

Een verhaal is waardevoller in een sociale omgeving als het mensen een goed gevoel over zichzelf geeft. Vermijd verhalen die anderen een minderwaardig gevoel geven.

Lees meer: Hoe je het respect van de mensen om je heen kunt winnen.

5. Begin een verhaal niet door het einde weg te geven

In een wetenschappelijk rapport komt de belangrijkste bevinding eerst. Bijvoorbeeld: "Wetenschappers ontdekken geneesmiddel voor Alzheimer." Na de hoofdboodschap worden de achtergrond en context uitgelegd voor lezers die meer details willen.

Deze "top-down" benadering is geweldig om belangrijke informatie over te brengen, maar het is een saaie manier om een verhaal te vertellen.

Goede verhalen zijn bottom-up. Eerst krijg je de context en de achtergrond. Dan deel je meer details om de interesse van je luisteraar vast te houden voordat je aan het eind de clou onthult.

Hier is een voorbeeld van een top-down verhaal:

"Ik droeg mijn shirt vandaag binnenstebuiten naar een grote vergadering. Ik besefte het pas toen ik achteraf in de badkamerspiegel keek. Mijn baas keek me een paar keer raar aan en een paar stagiaires giechelden toen ik opstond om mijn presentatie te geven. Ik denk dat ik het shirt verkeerd om heb aangetrokken omdat ik zo'n haast had vanmorgen."

Het verhaal op deze manier van boven naar beneden vertellen is niet onderhoudend. Het komt over als klagen in plaats van grappig. De verteller geeft het belangrijkste stuk als eerste weg: "Ik droeg mijn shirt binnenstebuiten naar een grote vergadering".

In een goed verhaal willen we bottom-up te werk gaan. Eerst bepalen we de context. Voor dit verhaal zou dat zoiets zijn als: "Ik had haast vanmorgen omdat ik vandaag een belangrijke vergadering op het werk had."

Laat de clou als laatste komen. Bijvoorbeeld: "Toen ik daarna naar de badkamer ging, keek ik in de spiegel en zag dat ik mijn shirt binnenstebuiten droeg."

Begin je verhaal met een haakje

In plaats van meteen in een verhaal te springen, kun je beginnen met een haakje. Een haakje geeft niet weg wat er in je verhaal gebeurt, maar vertelt het publiek dat het een gedenkwaardige anekdote kan verwachten. Je moet het verhaal nog steeds bottom-up vertellen; het haakje moet luisteraars naar meer laten verlangen, maar het moet niet het einde verklappen.

Bijvoorbeeld:

• [In een luchtig gesprek over vakanties die misgaan]: "Over slechte reiservaringen gesproken, heb ik je ooit verteld over die keer dat ik strandde op een tropisch eiland?"
• [In een gesprek over vreemde dingen die inbrekers doen als ze inbreken]: "Een inbreker heeft ooit iets heel raars met mijn keuken gedaan."

6. Geef voldoende details om de scène neer te zetten

Je kent vast wel mensen die lang kunnen doorkletsen over de fijne details van een verhaal en nooit to the point komen. Hierdoor verliezen hun luisteraars hun interesse. Je moet context toevoegen om de scène neer te zetten zonder te veel details te geven.

Tegelijkertijd is het moeilijk om de bedoeling van het verhaal te begrijpen als mensen te weinig context geven.

Als je bijvoorbeeld een verhaal vertelt over iets grappigs dat je 's ochtends overkwam omdat je je verslapen had, is praten over wat je de avond ervoor gedaan hebt irrelevant en waarschijnlijk niet erg boeiend. Maar als je je luisteraars niet duidelijk maakt dat je verhaal zich 's ochtends afspeelde, zouden ze in de war raken.

7. Gebruik levendige beschrijvingen

Als je te veel levendige beschrijvingen gebruikt, kun je overdreven dramatisch overkomen, maar als je er een of twee in je verhaal stopt, kun je de aandacht van je publiek vasthouden.

Probeer het volgende:

Similes: Een directe vergelijking tussen twee dingen. Bijvoorbeeld: "De spin was best schattig, als een pluizige zwarte pompon met poten."

Metaforen: Een niet-letterlijke beschrijving, bijvoorbeeld: "De nieuwe baas zag er chagrijnig en eng uit, maar in werkelijkheid was hij een zachte, vriendelijke beer."

Analogieën: Een vergelijking tussen twee dingen die als verklaring dient. Bijvoorbeeld: "Haar humeur was als een jojo, altijd op en neer."

8. Gebruik een logische verhaalstructuur

Om zinvol te zijn, moet een verhaal een duidelijk begin, midden en einde hebben. Als algemene regel geldt dat het hele verhaal niet langer dan een paar minuten mag duren.

Als je een detail vergeet, ga dan niet terug naar een eerder deel van het verhaal tenzij het absoluut essentieel is. Als iemand je onderbreekt en een irrelevante of afleidende vraag stelt, zeg dan: "Hou die gedachte vast, dat is een heel ander verhaal!" en ga verder.

9. Maak oogcontact met je luisteraars

Populaire wijsheid zegt dat als iemand eerlijk is, hij je recht in de ogen kan kijken als hij praat. Dit is niet altijd waar, maar veel mensen geloven dat als iemand moeite heeft om oogcontact te maken, hij misschien iets verbergt.[]

Door te leren hoe je gepast oogcontact gebruikt, kom je betrouwbaarder, innemender en eerlijker over. Bekijk onze gids over hoe je comfortabel oogcontact kunt maken tijdens een gesprek voor praktische tips.

10. Gebruik je stem om het verhaal tot leven te laten komen

Goede vertellers gebruiken hun stem om hun luisteraars betrokken te houden. Experimenteer met het variëren van het volume, de toonhoogte en de toon van je stem.

Je kunt bijvoorbeeld:

• Spreek sneller om een gevoel van energie en urgentie te geven wanneer je spannende momenten in je verhaal beschrijft
• Verhoog het volume van je stem om belangrijke punten of wendingen in het verhaal te benadrukken
• Geef elke persoon in je verhaal een aparte "stem". Wees voorzichtig, want dit vereist gevoeligheid. Je wilt elk personage apart maken zonder ze belachelijk te maken of ze in een karikatuur te veranderen.

Overdrijf niet met deze technieken, anders leidt je je publiek af van het verhaal.

Als je de neiging hebt om met een monotone stem te spreken, kunnen je luisteraars moeite hebben om aandacht te besteden aan je verhaal, zelfs als het grappig is. Bekijk deze gids over hoe je een monotone stem kunt verhelpen voor tips over hoe je je stem interessanter kunt maken.

11. Gebruik pauzes voor een dramatisch effect

Korte pauzes kunnen de stroom van je verhaal onderbreken, spanning opbouwen en belangrijke punten benadrukken.

Je kunt bijvoorbeeld een korte pauze gebruiken:

• Vlak voordat je belangrijke informatie onthult

Voorbeeld: Dus s komt hij eindelijk de trap af en zegt: "Ik weet niet hoe ik je dit moet vertellen, maar... [Korte pauze] er zit een slang in je bad."

• Wanneer je je publiek de tijd wilt geven om een onderhoudend mentaal beeld op te bouwen

Voorbeeld: "Daar stonden we dan, drie managers verkleed in bananenkostuums. Stel je dat eens voor... Toen..."

• Vlak voor de clou van het verhaal

Voorbeeld: "Toen realiseerde ik me eindelijk waarom ik geen woord begreep van wat de professor zei... [Korte pauze] Ik zat al een half uur in de verkeerde klas."

Gebruik pauzes spaarzaam, omdat ze je luisteraars irriteren en minder effectief worden als je ze te vaak gebruikt.

12. Gebruik gebaren om je verhaal te illustreren

Gebaren voegen een visueel element toe aan je verhaal. Ze kunnen je publiek helpen zich voor te stellen wat er is gebeurd. Gebaren brengen ook energie over, dus ze kunnen je een boeiendere spreker maken.

Hier zijn een paar voorbeelden van gebaren die je kunt gebruiken bij het vertellen van een verhaal:

• Beweeg je handen uit elkaar of dichter bij elkaar als je de afstand of de grootte van een voorwerp beschrijft.
• Breng je hand omhoog of omlaag met je handpalm naar beneden om de hoogte van een persoon of voorwerp te beschrijven.
• Haal je schouders op en draai beide handpalmen naar boven om wanhoop of berusting aan te geven.
• Als je een lijst wilt maken van mensen, items of belangrijke punten, gebruik dan je vingers. Steek één vinger op voor het eerste item op de lijst, steek twee vingers op voor het tweede, enzovoort, en houd je handpalm naar je publiek gericht.

13. Gebruik je gezichtsuitdrukkingen om emoties over te brengen

Door je gezicht te gebruiken om te laten zien hoe je je voelde in een situatie, kun je je verhaal boeiender maken. Als je niet van nature expressief bent, kan het helpen om verschillende uitdrukkingen voor de spiegel uit te proberen, zodat je weet hoe ze aanvoelen.

Deze video voor acteurs bevat een aantal nuttige tips over het overbrengen van emotie op een publiek. Overdrijf het niet, anders kom je nep of overdramatisch over.

14. Streef niet naar 100% nauwkeurigheid

Bij het vertellen van verhalen gaat het erom je luisteraars te vermaken. Hoewel het geen goed idee is om dingen te verzinnen of schandalige leugens te vertellen, hoef je ook niet helemaal nauwkeurig te zijn. Je hoeft bijvoorbeeld niet elke regel van een dialoog woord voor woord exact na te vertellen zoals hij is uitgesproken. Als je je blindstaart op nauwkeurigheid, kun je aarzelend overkomen en de flow van een verhaal onderbreken.

Alles bij elkaar: een voorbeeld van een effectief verhaal

Hier is een voorbeeld van een verhaal dat enkele van deze principes in actie laat zien:

"Dus ik word wakker voor een belangrijke dag vol examens en afspraken. Vrijwel meteen voel ik een golf van paniek opkomen als ik me realiseer dat ik door mijn wekker heen ben geslapen. Ik voel me totaal uitgeput, maar ik begin me toch voor te bereiden op de dag.

Ik neem een snelle douche en scheer me. Maar ik blijf me moe voelen en ik moet zelfs een beetje overgeven op weg naar de badkamer. De situatie maakt me op dit punt gek, maar ik maak toch ontbijt klaar en kleed me aan. Ik staar naar mijn pap, maar ik kan niet eten en wil weer overgeven.

Dus ik pak mijn telefoon om mijn vergaderingen af te zeggen - en dan zie ik dat het 1:30 uur is."

Laten we eens kijken waarom dit verhaal werkt:

• De opening zet de scène neer en geeft context. Het is een bottom-up verhaal. We kunnen zien waarom de situatie betekenisvol is; de verteller heeft een grote dag voor de boeg en als er iets mis zou gaan, zou dat grote gevolgen hebben.
• De meesten van ons hebben wel eens door een wekker heen geslapen en zijn gestrest geraakt.
• Het toont de verteller niet als een held en het is geen gelegenheid voor de verteller om op te scheppen.
• Het bevat genoeg details om het publiek een levendig beeld te schetsen, maar het is niet langdradig.
• Het volgt een logische structuur en tijdlijn.
• Het heeft een sterke clou.

Dit verhaal laat ook zien dat je geen verbazingwekkende dingen hoeft mee te maken of een opmerkelijk leven hoeft te leiden om goed te zijn in het vertellen van verhalen.

Moet je vragen, "raad eens wat er daarna gebeurde?"

Je hebt misschien gelezen dat een manier om een publiek betrokken te houden is om een pauze in te lassen voordat je het volgende deel van het verhaal onthult en dan te vragen: "Raad eens wat er daarna gebeurde?".

Bijvoorbeeld:

"Ik reed naar het huis van mijn vriend en plotseling hoorde ik een vreemd geluid achter me, een soort gebrul. Ik keek over mijn schouder; raad eens wat het was?"

Als je deze techniek af en toe gebruikt, kan je publiek zich meer betrokken voelen bij het verhaal. Maar het werkt alleen goed als:

• Je luisteraars voelen zich genoeg op hun gemak om hun mening te geven; sommige mensen willen zichzelf misschien niet voor schut zetten door "het fout te hebben". Anderen vinden het misschien vervelend als je hen vraagt om een actieve rol te spelen omdat ze alleen maar willen luisteren.
• Het volgende deel van je verhaal is waarschijnlijk interessanter dan wat je luisteraars raden; als hun antwoorden creatief en spannend zijn, kan het volgende deel van je verhaal in vergelijking saai lijken.

Hoe je meer ervaring krijgt als verhalenverteller

1. Leer van andere mensen

Je kunt het ook nuttig vinden om te kijken en luisteren naar vertellers bij The Moth. Luister naar een paar van de korte verhalen en beslis wat ze effectief of saai maakt. Misschien leer je wat tips over hoe je de aandacht van een luisteraar vast kunt houden.

De Speak Up Storytelling podcast is een andere nuttige bron. Je kunt luisteren naar verhalen plus kritiek en commentaar waarin wordt onderzocht waarom ze wel (of niet) werken.

2. Oefen het schrijven van verhalen

Sommige mensen vinden dat creatief schrijven hen helpt om te leren hoe ze een goed verhaal moeten structureren. Wees je er echter van bewust dat als je een anekdote vertelt, je ook je stem en lichaamstaal moet gebruiken, wat niet geoefend kan worden door een verhaal te schrijven.

3. Oefen met het vertellen van je verhalen

Zorg dat je twee of drie verhalen hebt die je kunt gebruiken voor sociale gelegenheden. Als je ze regel voor regel instudeert en woord voor woord probeert op te zeggen, kun je stijf overkomen, maar als je ze zelf of met een vriend oefent, voel je je zekerder als je ze aan andere mensen vertelt.